Scareware là gì? Nguyên nhân và Cách chống Scareware hiệu quả

Chắc hẳn trong số chúng ta đã từng nhấp vào một liên kết lạ và đột nhiên bị tấn công bởi các cửa sổ bật lên đáng báo động cho biết máy tính của bạn đã bị nhiễm vi-rút. Những chiêu trò này đều là một phần của phần mềm độc hại được gọi là Scareware. Bài viết này sẽ đi sâu vào thế giới của Scareware là gì, nó hoạt động như thế nào và các bước bạn có thể thực hiện để bảo vệ bản thân khỏi Scareware. Cùng bắt đầu ngay thôi.

Scareware là gì?

Trong bối cảnh rộng lớn của các mối đe dọa trên mạng, Scareware nổi bật như một chiến thuật đặc biệt lừa đảo. Ngụy trang dưới dạng phần mềm bảo mật hợp pháp, Scareware nhắm vào nỗi sợ hãi và lo lắng của người dùng về sự an toàn trực tuyến. Phần mềm độc hại này sử dụng nhiều chiến thuật đáng báo động để thao túng người dùng tải xuống các chương trình không mong muốn, tiết lộ thông tin cá nhân hoặc thậm chí mua các gói đăng ký mà không để làm gì.

Scareware tấn công người dùng bằng những cảnh báo phóng đại và các mối đe dọa bịa đặt. Điều này có thể xuất hiện dưới dạng các cửa sổ bật lên xâm nhập dán khắp màn hình của bạn, cho biết máy tính của bạn đã bị nhiễm vô số vi-rút hoặc sắp xảy ra vi phạm bảo mật.

Các tin nhắn email lừa đảo, thường bắt chước các thông báo chính thức từ các công ty phần mềm nổi tiếng, cũng có thể được sử dụng. Những thông báo này thường thể hiện sự khẩn cấp và sợ hãi, thúc giục bạn hành động ngay lập tức để bảo vệ thiết bị của mình.

Nội dung do Scareware hiển thị thường gây chói mắt về mặt thị giác, có văn bản màu đỏ nhấp nháy, các bản quét hệ thống giả mạo với tin nhắn đáng báo động và thậm chí cả các thông báo lỗi hệ thống mô phỏng. Sự hỗn loạn được dàn dựng này nhằm mục đích khiến người dùng choáng ngợp và tạo cảm giác hoảng sợ, khiến họ đưa ra những quyết định hấp tấp mà không có sự điều tra thích hợp.

Bằng cách khai thác hành vi thao túng cảm xúc này, những người tạo ra Scareware hy vọng sẽ lừa được người dùng tải xuống phần mềm của họ hoặc nhấp vào các liên kết độc hại.

Dấu hiệu nhận biết Scareware

Scareware dựa vào nỗi sợ hãi và tính khẩn cấp để lừa người dùng tải xuống và trả tiền cho phần mềm vô dụng hoặc có hại. Dưới đây là cách xác định chiến thuật của nó và tự bảo vệ mình:

Cảnh báo và cửa sổ bật lên bất ngờ

Scareware thường sử dụng các cửa sổ bật lên bất ngờ hoặc thông báo hệ thống được thiết kế để gây hoảng loạn. Những thông báo này thường sử dụng ngôn ngữ phóng đại, chẳng hạn như “Vi phạm bảo mật nghiêm trọng!” hoặc “Đã phát hiện thấy vi-rút! Cần hành động ngay lập tức!” Họ thậm chí có thể bắt chước giao diện của các cảnh báo hệ điều hành hợp pháp để có vẻ đáng tin cậy.

Các mối đe dọa được phóng đại

Chiến thuật của Scareware thường liên quan đến việc phát minh ra các mối đe dọa không tồn tại hoặc phóng đại mức độ nghiêm trọng của các lỗ hổng thực sự. Những mối đe dọa giả mạo này có thể bao gồm từ cảnh báo về việc lây nhiễm phần mềm độc hại trên diện rộng cho đến tuyên bố về thiệt hại nghiêm trọng của hệ thống. Hãy cảnh giác với những tin nhắn gây áp lực buộc bạn phải hành động ngay lập tức mà không cung cấp bất kỳ chi tiết cụ thể nào về vấn đề được cho là nguy hiểm.

Quét hệ thống giả mạo và thanh tiến trình

Scareware có thể hiển thị kết quả quét giả mạo hoặc thanh tiến trình mô phỏng quá trình quét bảo mật hệ thống của bạn. Điều này có vẻ thuyết phục, đặc biệt đối với những người dùng ít hiểu biết về công nghệ. Tuy nhiên, những bản quét này hoàn toàn bịa đặt và chỉ nhằm mục đích làm tăng thêm sự lo lắng và gây áp lực buộc bạn phải mua “giải pháp” của kẻ xấu.

Thông tin hạn chế và giải thích mơ hồ

Thông báo của phần mềm hù dọa thường không có nhiều chi tiết. Họ tập trung vào việc tạo ra sự hoảng loạn hơn là cung cấp thông tin cụ thể về mối đe dọa. Họ có thể không đề cập đến tên của phần mềm độc hại mà họ tuyên bố đã phát hiện hoặc đưa ra bất kỳ bước cụ thể nào để giải quyết vấn đề ngoài việc mua phần mềm của họ.

Chiến thuật gây áp lực và ưu đãi trong thời gian có hạn

Scareware thường sử dụng chiến thuật gây áp lực để ép người dùng đưa ra quyết định nhanh chóng. Những cụm từ như “Ưu đãi trong thời gian có hạn!” hoặc “Nhấp vào đây để khắc phục ngay!” được thiết kế để bỏ qua khả năng suy nghĩ phê phán của bạn và thúc đẩy bạn hành động bốc đồng. Hãy nhớ rằng, các nhà cung cấp phần mềm bảo mật hợp pháp không dùng đến các chiến thuật hù dọa hoặc gây áp lực bán hàng.

Bằng cách nhận ra những dấu hiệu phổ biến này, bạn có thể phát triển thái độ hoài nghi lành mạnh đối với những cảnh báo bảo mật không mong muốn. Nếu bạn gặp bất kỳ cửa sổ bật lên hoặc thông báo nào thể hiện những đặc điểm này, tốt nhất bạn nên tránh nhấp vào bất kỳ liên kết nào hoặc tải xuống bất kỳ phần mềm nào mà chúng đề xuất. Thay vào đó, hãy dựa vào các giải pháp bảo mật đáng tin cậy và các nguồn uy tín để biết thông tin về cách bảo vệ thiết bị của bạn.

Cách thức hoạt động của Scareware

Scareware sử dụng các chiến thuật lôi kéo để lừa người dùng tải xuống phần mềm độc hại. Dưới đây là cái nhìn sâu hơn về cách thức hoạt động của Scareware:

1. Yếu tố gây sợ hãi

Scareware đánh vào sự lo lắng của người dùng về các mối đe dọa máy tính và bảo mật trực tuyến. Nó tấn công chúng bằng các thông báo cảnh báo, thường sử dụng cửa sổ bật lên hoặc quét hệ thống giả mạo, hiển thị các cảnh báo phóng đại về vi-rút, phần mềm độc hại hoặc lỗi hệ thống nghiêm trọng. Những thông báo này thậm chí có thể bắt chước các cảnh báo phần mềm bảo mật hợp pháp, hoàn chỉnh với các biểu tượng trông giống như chính thức và ngôn ngữ khẩn cấp.

2. Thẩm quyền giả

Phần mềm hù dọa thường lợi dụng cảm giác về thẩm quyền giả để nâng cao tính hợp pháp của nó. Cửa sổ bật lên có thể được thiết kế giống với các thông báo hoặc cảnh báo hệ thống từ một công ty bảo mật đáng tin cậy. Các chiến thuật lừa đảo như quét hệ thống giả mạo có thể hiển thị các thuật ngữ kỹ thuật vô nghĩa hoặc tạo ra các báo cáo có vẻ chi tiết về các mối đe dọa không tồn tại, tạo ra vẻ ngoài đáng tin cậy.

3. Áp lực và thời gian có hạn

Scareware phát triển mạnh nhờ tính cấp bách. Thông báo bật lên thường bao gồm đồng hồ đếm ngược hoặc ưu đãi trong thời gian giới hạn, gây áp lực buộc người dùng phải hành động ngay lập tức. Chiến thuật này nhằm mục đích vượt qua logic và tư duy phản biện của người dùng, khiến họ tải xuống “giải pháp” trước khi có cơ hội phân tích tình huống một cách hợp lý.

4. Giải pháp lừa đảo

“Giải pháp” do Scareware hù dọa đưa ra thường là thủ thuật thực sự. Việc nhấp vào liên kết hoặc nút tải xuống được cung cấp có thể dẫn đến việc cài đặt phần mềm hoàn toàn vô dụng hoặc thậm chí tệ hơn là phần mềm độc hại thực sự đánh cắp thông tin cá nhân, làm hỏng thiết bị của bạn hoặc tấn công bạn bằng các quảng cáo không mong muốn khác.

5. Vô hiệu hóa các biện pháp bảo mật

Một số Scareware thậm chí có thể cố gắng vô hiệu hóa phần mềm bảo mật hiện có của bạn để ngăn phần mềm chặn quá trình tải xuống độc hại. Điều này càng làm tăng thêm nỗi sợ hãi, khiến người dùng tin rằng hệ thống của họ thực sự đã bị xâm phạm và “giải pháp” của phần mềm hù dọa là lối thoát duy nhất.

Bằng cách hiểu rõ cơ chế này, bạn có thể trở thành người dùng hiểu biết hơn, ít bị ảnh hưởng bởi các thủ đoạn lôi kéo của Scareware.

Nguyên nhân thiết bị dính Scareware

Scareware không xuất hiện một cách kỳ diệu trên thiết bị của bạn. Tội phạm mạng sử dụng nhiều chiến thuật khác nhau để lừa người dùng vô tình cài đặt nó. Dưới đây là cái nhìn sâu hơn về các phương pháp phổ biến được sử dụng để lây lan sự lây nhiễm của Scareware:

Cảnh báo và cửa sổ bật lên lừa đảo

Đây là những chiến thuật hù dọa dễ nhận biết nhất. Các cửa sổ bật lên giả mạo bắt chước phần mềm bảo mật hợp pháp sẽ tấn công màn hình của bạn bằng các thông báo đáng báo động. Họ có thể tuyên bố đã phát hiện các mối đe dọa nghiêm trọng như vi-rút, phần mềm độc hại hoặc lỗ hổng hệ thống. Những cửa sổ bật lên này thường hiển thị các biểu trưng trông có vẻ chính thức hoặc sử dụng ngôn ngữ khẩn cấp để gây áp lực buộc người dùng nhấp vào nút.

Chuyển hướng trang web độc hại

Đôi khi, khi duyệt các trang web có vẻ an toàn, bạn có thể được chuyển hướng đến một trang được thiết kế để phát tán phần mềm hù dọa. Những trang lừa đảo này thường bắt chước các trang web phần mềm bảo mật thực, kèm theo kết quả quét giả mạo và cảnh báo về các mối đe dọa không tồn tại. Người dùng bị thu hút bởi tính cấp bách và đáng tin cậy của những cảnh báo bịa đặt này có thể tải xuống “phần mềm bảo mật” được cung cấp, trên thực tế là phần mềm hù dọa.

Email lừa đảo

Tội phạm mạng có thể sử dụng email lừa đảo làm phương tiện phân phối Scareware. Những email này có thể được ngụy trang dưới dạng thông báo chính thức từ các công ty hoặc tổ chức nổi tiếng. Chúng thường chứa đựng cảm giác cấp bách, thúc giục người nhận nhấp vào liên kết hoặc tải xuống tệp đính kèm để khắc phục sự cố bảo mật hoặc ngăn chặn việc tạm ngưng tài khoản.

Đi kèm với phần mềm miễn phí

Mặc dù ít phổ biến hơn nhưng một số phần mềm tải xuống miễn phí có thể đi kèm với Scareware. Trong quá trình cài đặt, người dùng có thể vô tình chấp nhận các thỏa thuận ẩn cài đặt Scareware cùng với chương trình mong muốn. Điều quan trọng là phải đọc kỹ lời nhắc cài đặt và chọn không tham gia bất kỳ phần mềm bổ sung nào mà bạn không nhận ra.

Bằng cách hiểu những phương pháp này, bạn có thể cảnh giác hơn trong việc bảo vệ bản thân khỏi những Scareware. Hãy nhớ rằng, nếu điều gì đó có vẻ quá khẩn cấp hoặc đáng báo động trên mạng, tốt nhất bạn nên thận trọng và tránh nhấp vào các liên kết đáng ngờ hoặc tải xuống phần mềm không xác định.

5 cách phòng chống Scareware hiệu quả

Chiến thuật của Scareware có thể khiến bạn lo lắng nhưng đừng lo! Có một số cách hiệu quả để ngăn chặn Scareware xâm nhập vào hệ thống của bạn. Dưới đây là 5 phương pháp chính để giữ an toàn cho thiết bị của bạn:

Duy trì mức độ hoài nghi lành mạnh

Scareware thường dựa vào tính khẩn cấp và nỗi sợ hãi để đưa ra phán đoán. Hãy cảnh giác với những tin nhắn, email hoặc cửa sổ bật lên không mong muốn có thể tạo cảm giác hoảng sợ. Các công ty phần mềm hợp pháp sẽ không gây áp lực buộc bạn phải hành động ngay lập tức bằng các chiến thuật hù dọa.

Luôn cập nhật phần mềm

Phần mềm lỗi thời có thể chứa các lỗ hổng mà Scareware khai thác. Việc chạy các bản cập nhật mới nhất cho hệ điều hành, trình duyệt web và phần mềm bảo mật sẽ giúp vá các lỗ hổng này và tăng cường khả năng phòng thủ của bạn.

Hãy suy nghĩ trước khi nhấn vào

Cửa sổ bật lên của Scareware thường chứa các nút hoặc văn bản cảnh báo thúc giục bạn “nhấp vào đây để khắc phục!” Chống lại sự thôi thúc nhấp vào các liên kết đáng ngờ hoặc tải xuống tệp đính kèm từ những người gửi không xác định. Nếu không chắc chắn về tính hợp pháp của một email, tốt nhất bạn nên thận trọng và xóa nó đi.

Sử dụng phần mềm bảo mật mạnh mẽ

Một chương trình chống vi-rút và chống phần mềm độc hại đáng tin cậy có thể đóng vai trò là tuyến phòng thủ đầu tiên của bạn chống lại Scareware. Các chương trình này có thể phát hiện và chặn các nỗ lực của phần mềm độc hại trước khi chúng có thể gây hại cho hệ thống của bạn. Hãy cân nhắc sử dụng bộ bảo mật uy tín có khả năng bảo vệ theo thời gian thực và bao gồm các tính năng như quét liên kết và phát hiện lừa đảo.

Tận dụng sức mạnh của Google Workspace (Dành cho doanh nghiệp và tổ chức)

Đối với các doanh nghiệp và tổ chức sử dụng Google Workspace, các lợi ích bảo mật vốn có có thể cung cấp thêm một lớp bảo vệ trước các mối đe dọa từ Scareware. Google Workspace sử dụng các tính năng bảo mật nâng cao để tự động quét email và tệp đính kèm để tìm phần mềm độc hại, giúp ngăn chặn các nỗ lực của phần mềm đáng sợ tiếp cận hộp thư đến của bạn ngay từ đầu.

Bằng cách làm theo các biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân các chiến thuật lừa đảo của Scareware. Hãy nhớ rằng, một chút thận trọng và một số biện pháp bảo mật thông minh sẽ giúp ích rất nhiều trong việc giữ an toàn cho thiết bị và dữ liệu của bạn.

Một số câu hỏi thường gặp về Scareware

1. Những người tạo ra Scareware nhắm mục tiêu đến khán giả của họ như thế nào?

Các kẻ xấu tạo ra phần mềm hù dọa thường sử dụng các chiến thuật kỹ thuật xã hội để khai thác những lo lắng thông thường của người dùng. Họ có thể điều chỉnh chiến thuật hù dọa của mình cho phù hợp với các sự kiện hiện tại, lỗ hổng phần mềm phổ biến hoặc mối lo ngại chung về vi phạm dữ liệu và bảo mật trực tuyến. Bằng cách cập nhật thông tin về những xu hướng này, bạn có thể trở nên ít nhạy cảm hơn với những phần mềm hù dọa săn lùng những nỗi sợ hãi cụ thể.

2. Có nhiều loại Scareware khác nhau không?

Scareware có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Một số phương pháp liên quan đến việc bắt chước các giao diện phần mềm bảo mật hợp pháp, trong khi các loại khác có thể đóng vai trò là tiện ích hệ thống hoặc tiện ích mở rộng trình duyệt. Hiểu được những biến thể này có thể giúp bạn nhận ra Scareware bất kể cách ngụy trang cụ thể của nó.

3. Scareware có thể đánh cắp thông tin cá nhân của tôi không?

Mặc dù mục tiêu chính của Scareware thường là cài đặt phần mềm không mong muốn nhưng một số biến thể có thể cố gắng đánh cắp thông tin cá nhân như mật khẩu, chi tiết thẻ tín dụng hoặc thông tin đăng nhập. Các biến thể này thường sử dụng các biểu mẫu đăng nhập giả mạo hoặc các chiêu trò lừa đảo được ngụy trang dưới dạng cập nhật bảo mật.

Lời kết

Hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp những thông tin có giá trị về Scareware là gì. Bằng cách làm quen với các chiến thuật của nó và những dấu hiệu cảnh báo cần chú ý, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của những âm mưu lừa đảo của Scareware. Ngoải ra, hãy liên hệ đến GCS Vietnam qua LiveChat hoặc số Hotline 024.9999.7777 để được giải đáp thêm về các vấn đề bảo mật và Google Workspace cũng như Google Cloud.